CYRUS DE GROTE

Proza

De Athener Xenophon had meer op met de Spartaanse staatsinrichting dan met het democratische Athene. Zijn conservatieve voorkeur heeft hij verwerkt in de Cyropedie, een biografie – van de Perzische koning Cyrus de Grote, zo’n anderhalve eeuw eerder!
De goden en gebruiken zijn Grieks, de staatsinrichting van Cyrus lijkt op die van Sparta, maar dat deert niet: alle nadruk ligt op Cyrus’ voortreffelijkheid.
Eerst van zijn opvoeding en jeugd, later van zijn beleid als koning: tolerant, met respect voor onderdanen en overwonnenen. Ongetwijfeld geïdealiseerd, maar levendig en levensecht beschreven, herkenbaar, met veel dialogen, kortom: een aanschouwelijk voorbeeld, zonder theoretische beschouwingen.
Zo heeft de Cyropedie in de oudheid al veel instemming ondervonden, bij Plato, Aristoteles en Alexander de Grote, bij de Romeinen Cato, Scipio en Cicero, en ook later bij Machiavelli, Elizabeth I, en zelfs bij leiders van onze tijd.

Xenophon leefde van ongeveer 430-355 v.Chr. en was een leerling van Socrates. Hij is bekend van zijn Anabasis (over de ’terugtocht van de tienduizend’ die hij geleid had) en de Hellenica (Griekse geschiedenis, vervolg op Thucydides).
Vertaling en inleiding zijn van Marianne van der Weiden, die in de reeks Grieks Proza eerder Heliodorus vertaalde.